Giờ làm việc: Thứ 2->Thứ 7: 15h-21h (Chủ nhật: Nghỉ)

090 338 00 57

Y HỌC CỔ TRUYỀN HỖ TRỢ ĐIỀU TRỊ COVID-19

Bộ Tế đã có văn bản chỉ đạo về phối hợp Y học cổ truyền trong điều trị SARS-CoV-2 từ đợt dịch bùng phát đầu năm 2020. Trải nghiệm hơn một năm dịch hoành hành trên toàn thế giới, cơ chế, tổn thương và điều trị bệnh ngày càng sáng rõ thì điều trị kết hợp Y học cổ truyền càng rõ về biện chứng luận trị cho đến pháp trị và cụ thể hơn cho từng giai đoạn.

BIỆN CHỨNG LUẬN TRỊ

Khi bị nhiễm SARS-CoV-2, bệnh thường diễn tiến:

  • Giai đoạn đầu, hay giai đoạn xâm nhập vào cơ thể và nhân lên của virus: Xuất hiện các triệu chứng: ho, sốt, ớn lạnh, đau họng, mất vị giác, mất khứu giác. Giai đoạn này tương đương với phần vệ của cơ thể bị tấn công và phản ứng của cơ thể lại là xuất hiện các triệu chứng, chủ yếu là ở hô hấp trên.

Giai đoạn này điều trị nâng cao khả năng bảo vệ cơ thể và các bài thuốc tăng tính ức chế virus nhân lên. Theo YHCT thì phù chính – khu tà cho giai đoạn này.

Nếu phần vệ (bảo vệ cơ thể đủ khỏe mạnh) bệnh nhân sẽ dần hết triệu chứng và khỏi bệnh. Nếu chính khí không đủ, tà khí không đẩy được ra khỏi cơ thể thì sẽ chuyển sang giai đoạn sau.

  • Giai đoạn tổn thương phổi và rối loạn đông máu, giảm tưới máu gây ra các triệu chứng hô hấp như sốt cao, ho, khó thở, thở nhanh, người mệt mỏi, đau cơ, ngại vận động… Tương ứng với giai đoạn bệnh đã vào phần dinh – khí theo quan niệm y học cổ truyền

Giai đoạn này điều trị cần phối hợp giữa lưu thông khí huyết và bổ phế khí kết hợp với thanh nhiệt giải độc

  • Giai đoạn tổn thương phổi nặng và đông máu lan tỏa cùng với tổn thương nhiều cơ quan với các triệu chứng khó thở nặng, nhịp thở > 30 nhịp/phút, lơ mơ, ngủ gà, hôn mê, vận động không chủ ý, tím tái. Tương ứng với bệnh đã vào phần huyết theo quan niệm y học cổ truyền

Giai đoạn này chủ yếu dùng các phương pháp hồi sức của y hoc hiện đại.

Những diễn tiến này tương đồng với quy luật truyền biến của ôn bệnh và lục kinh truyền biến của thương hàn

LẬP PHƯƠNG ĐIỀU TRỊ

Giai đoạn khoảng 10 ngày đầu:

Giai đoạn đầu, hay giai đoạn virus nhân lên trong cơ thể (khoảng 10 ngày đầu): Điều trị cần bổ chính khí, vệ khí để nâng cao khả năng chống đỡ của cơ thể với virus, kết hợp khu tà (điều trị nguyên nhân).

Pháp trị: Phù chính – khu tà

Bài thuốc phù hợp:

Bài thuốc: Ngọc bình phong tán

Thành phần, liều lượng:

Hoàng kỳ 12-16g Bạch truật 10-12g
Phòng phong 12-16g

Ý nghĩa: Hoàng kỳ giúp bổ chính khí, nâng cao yếu tố bảo vệ cơ thể; Phòng phong giúp loại trừ nguyên nhân gây bệnh (phong hàn, phong nhiệt); Bạch truật là thuốc bổ khí, kiện tỳ vị, giúp ăn uống ngon miệng, dễ tiêu hóa, vừa giúp bổ chính khí vừa giúp hấp thu để tăng cường dưỡng chất, điểm rất quan trọng trong điều trị bệnh nhân covid-19.

Gia giảm: Nên gia thêm vị thuốc có tính thanh nhiệt giải độc để tăng cường khả năng loại trừ virus như Xuyên tâm liên, Kim ngân hoa, Liên kiều, Bồ công anh… Nếu có các triệu chứng khác đi kèm hoặc bệnh khác đi kèm thì gia giảm phù hợp.

Cách dùng: Sắc uống hoặc tán nhỏ làm trà uống hàng ngày

Bài thuốc: Ngân kiều tán

Thành phần, liều lượng:

Kim ngân hoa 10-12g Liên kiều 10-12g
Hoàng liên 6-10g Cát cánh 10-12g
Bạc hà 8-12g Đạm trúc diệp 10-12g
Xuyên tâm liên 10-12g Cam thảo 6-10g
Thanh hao hoa vàng 10-12g

Ý nghĩa: Bài thuốc có tính thanh nhiệt giải độc cao, áp dụng phù hợp với bệnh nhân giai đoạn virus nhân lên và thể trạng bệnh nhân tốt

Gia giảm: Nếu thể trạng bệnh nhân yếu, gia thêm Hoàng kỳ, Nhân sâm để nâng cao chính khí.

Cách dùng: Sắc uống ngày 01 thang

Bài thuốc: Thanh phế bại độc thang

Thành phần, liều lượng:

Ma hoàng 9g Hạnh nhân 9g
Chích thảo 6g Sinh thạch cao 15g
Quế chi 9g Trạch tả 9g
Trư linh 9g Bạch truật 9g
Phục linh 15g Sài hồ 16g
Hoàng cầm 6g Bán hạ 9g
Sinh khương 9g Tử uyển 9g
Đông hoa 9g Xạ can 9g
Tế tân 6g Hoài sơn 12g
Chỉ thực 6g Trần bì 6g
Hoắc hương 9g

Ý nghĩa: Đây là bài thuốc được phối hợp từ 4 bài thuốc khác nhau: “Ma hạnh thạch cam thang”, “Xạ can ma hoàng thang”, “Tiểu sài hồ thang” và “Ngũ linh tản”. Bài thuốc này đã được nghiên cứu, thử nghiệm và điều trị cho bệnh nhân covid-19 tại Trung quốc. Với nghiên cứu đánh giá 97% hiệu quả và không chuyển từ nhẹ sang nặng

Cách dùng: Ngày sắc uống 1 thang, sắc uống 2 lần sáng và tối, uống sau bữa ăn 40 phút. Uống một liệu trình 3 ngày, nếu chưa hết triệu chứng thì dùng thêm một liệu trình 3 ngày nữa

Các bài thuốc khác:

  • Mật ong pha nước ấm và chanh
  • Xông hơi vùng mũi, miệng bằng nước sông sả ngày 1 lần
  • Sử dụng thêm tỏi trong bữa ăn

Giai đoạn sau 10 ngày:

Đây là giai đoạn thường có viêm phổi và đông máu rải rác, hay bệnh đã vào đến phần dinh – khí.

Pháp trị: Phù chính – khu tà – bổ phế khí – lưu thông khí huyết

Bài thuốc: Thanh dinh thang

Thành phần, liều lượng

Sinh địa 12-16g Huyền sâm 10-12g
Hoàng liên 6-8g Trúc diệp 10-12g
Kim ngân hoa 10-12g Mạch môn 10-12g
Đan sâm 12-20g Sừng trâu 10-12g

Gia giảm: Thêm cát cánh, địa long, xích thược, hoàng kỳ, nhân sâm. Nếu ăn

Ý nghĩa bài thuốc: Sinh địa, huyền sâm, hoàng liên, sừng trâu để thanh nhiệt; kim ngân hoa để khu tà; mạch môn, trúc diệp để bổ phế, long đờm; đa sâm, địa long, xích thược để lưu thông khí huyết; nhân sâm, hoàng kỳ để bổ chính khí.

Giai đoạn viêm phổi nặng và đông máu lan tỏa:

Dùng các biện pháp hồi sức của Y học hiện đại.

Kết luận:

Theo chỉ đạo của Bộ Y tế qua công văn số 1306/BYT-YDCT, ngày 17 tháng 3 năm 2020 về việc tăng cường phối hợp Y học cổ truyền trong hỗ trợ phòng và điều trị bệnh viêm đường hô hấp cấp do SARS-CoV-2 gây ra. Chúng tôi nhận thấy việc phối hợp sẽ nâng cao hiệu quả, vì thấy tính tương đồng giữa Y học cổ truyền và Y học hiện đại với nhiều đặc điểm liên quan đến virus gây dịch bệnh lần này. Chúng tôi cố gắng cụ thể hóa và lý luận dựa trên thực tế để có thể áp dụng cụ thể cho từng giai đoạn bệnh.